ระยอง : 18 มิถุนายน 2559 – เอสซีจี เปิดตัว “สถานีรักษ์น้ำ เขายายดา” จ.ระยอง ถอดบทเรียนการบริหารจัดการน้ำจากกิจกรรมสร้างฝายชะลอน้ำ ภายใต้โครงการ “เอสซีจี รักษ์น้ำเพื่ออนาคต” สนับสนุนชุมชนเข้มแข็ง พึ่งพาตนเองและอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างยั่งยืน สู่ “แหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ” เพื่อสร้างจิตสำนึกอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติแก่ผู้มาเยือน พร้อมส่งมอบองค์ความรู้เป็นแบบอย่างให้แก่สังคม
นายอาสา สารสิน ประธานคณะกรรมการกิจการสังคมเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน เอสซีจี กล่าวในการเปิด “สถานีรักษ์น้ำ เขายายดา” อ.เมือง จ.ระยอง ว่า เอสซีจี เล็งเห็นถึงความสำคัญอย่างยิ่ง ของการอนุรักษ์และฟื้นฟูแหล่งน้ำ เพื่อช่วยแก้ปัญหาน้ำขาด น้ำเกิน จึงได้น้อมนำแนวพระราชดำริการบริหารจัดการน้ำของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มาปฏิบัติอย่างจริงจังและต่อเนื่อง ภายใต้โครงการ “เอสซีจี รักษ์น้ำเพื่ออนาคต” สนับสนุนชุมชนสร้างฝายชะลอน้ำเพื่อคืนความชุ่มชื้นให้กับผืนป่าต้นน้ำ ทำให้ชุมชนมีน้ำใช้ตลอดทั้งปี ส่งผลให้ชีวิตความเป็นอยู่ดีขึ้น สามารถต่อยอดไปสู่การสร้างอาชีพ สร้างรายได้ และสั่งสมองค์ความรู้ด้านการบริหารจัดการน้ำ พร้อมสร้างความร่วมมือของชุมชนจนมีศักยภาพที่จะเปิดเป็นแหล่งเรียนรู้ เพื่อเป็นต้นแบบให้แก่ชุมชนอื่นๆ
“ตลอดระยะเวลาเกือบ 10 ปี ที่ชุมชนเขายายดาได้ร่วมโครงการ “เอสซีจี รักษ์น้ำเพื่ออนาคต” เห็นผลชัดเจนว่า ฝายชะลอน้ำช่วยสร้างความชุ่มชื้นให้กับเขายายดาได้อย่างมาก ช่วยให้ชาวบ้านมีน้ำใช้ดูแลสวนผลไม้ซึ่งเป็นอาชีพหลักอย่างทั่วถึง เศรษฐกิจชุมชนดีขึ้น นอกจากนี้ ชุมชนยังตระหนักถึงความสำคัญของการดูแลรักษาป่าและแหล่งน้ำของบ้านเกิด ขณะเดียวกันก็ได้เรียนรู้และมีองค์ความรู้ใหม่ๆ ที่เป็นประโยชน์กับเยาวชนและผู้สนใจให้เข้ามาเรียนรู้ระบบนิเวศและวิถีชีวิตที่มีเสน่ห์ของชุมชนรอบเขายายดา อันจะนำไปสู่การพัฒนาชุมชนและสังคมได้อย่างยั่งยืน” นายอาสา กล่าว
ด้าน นายสมศักดิ์ สุวรรณสุจริต ผู้ว่าราชการจังหวัดระยอง กล่าวในฐานะเจ้าบ้านว่า จังหวัดระยอง เป็น 1 ใน 11 จังหวัดนำร่องที่รัฐบาลกำหนดให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ต้องร่วมกันพัฒนาสู่ความเป็นเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ ภายในปี 2561 ดังนั้น การที่เอสซีจีเข้ามาร่วมทำโครงการ “เอสซีจี รักษ์น้ำเพื่ออนาคต” ร่วมกับชุมชนเขายายดา จนทำให้พื้นที่แห่งนี้พลิกฟื้นกลับมาอุดมสมบูรณ์ จนสามารถยกระดับให้เป็น “สถานีรักษ์น้ำ เขายายดา” แหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศแห่งใหม่ของจังหวัดระยองในวันนี้ จึงถือเป็นอีกหนึ่งความร่วมมือที่ช่วยส่งเสริมเป้าหมายดังกล่าวของจังหวัดได้เป็นอย่างดี
“ผมขอชื่นชมพี่น้องชุมชนรอบเขายายดาที่ร่วมมือร่วมใจกันเปิดศูนย์เรียนรู้ “สถานีรักษ์น้ำ เขายายดา” ซึ่งสอดคล้องกับเป้าหมายเมืองอุตสาหกรรมเชิงนิเวศของจังหวัดระยอง เพื่อนำไปสู่การสร้างความเจริญทางเศรษฐกิจอย่างยั่งยืนให้กับชุมชน และภาพรวมของจังหวัด ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่าองค์ความรู้จากชุมชนแห่งนี้จะเป็นประโยชน์กับทุกท่านที่ได้เข้ามาศึกษาเรียนรู้ สามารถนำไปประยุกต์ใช้กับชุมชนและท้องถิ่นอื่นๆ จนประสบผลสำเร็จ และหวังว่าที่นี่จะเป็นจุดหมายปลายทางแรกๆ ที่นึกถึงในใจของนักท่องเที่ยวผู้มาเยือนจังหวัดระยองด้วย” นายสมศักดิ์ กล่าว
นายชลณัฐ ญาณารณพ กรรมการผู้จัดการใหญ่ เอสซีจี เคมิคอลส์ กล่าวเพิ่มเติมว่า…เป็นโอกาสอันดีที่ทั้งผู้บริหารและพนักงานเอสซีจี ครูและนักเรียนพร้อมกับพี่น้องในชุมชนเขายายดา ชุมชนมาบตาพุด และข้าราชการใน จ.ระยอง รวมทั้งชุมชนกัลยาณมิตรเครือข่ายโครงการ “เอสซีจี รักษ์น้ำเพื่ออนาคต” จาก จ.ลำปาง สระบุรี และกาญจนบุรี ได้มาสัมผัส “สถานีรักษ์น้ำ เขายายดา” อีกหนึ่งผลผลิตที่ต่อยอดจากโครงการสร้างฝายชะลอน้ำแบบผสมผสานซึ่งเป็นความภาคภูมิใจของเราในวันนี้ และเรายังหวังให้คนในชุมชนเกิดจิตสำนึกอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติต่อไปอย่างยั่งยืน ผ่านการส่งเสริมความร่วมมือรูปแบบต่างๆ ร่วมกัน
“ที่ผ่านมา พนักงานเอสซีจี เคมิคอลส์ ได้ร่วมสร้างฝายชะลอน้ำกับชุมชนเขายายดาด้วยทุกครั้ง จนชุมชนเริ่มเห็นผลที่ดีขึ้น จึงได้ร่วมกันดำเนินงานมาอย่างต่อเนื่องจนปัจจุบันมีกว่า 5,400 ฝาย กระทั่งในวันนี้ที่ชุมชนสามารถอยู่ร่วมกับธรรมชาติได้อย่างมีความสุข ซึ่งไม่เพียงแต่เอสซีจีจะมุ่งหวังให้องค์ความรู้ต่างๆ ขยายไปสู่ชุมชนอื่นๆ เท่านั้น หากแต่ยังมีความร่วมมือในการเข้าไปพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นสำหรับใช้ในโรงเรียนต่างๆ ในพื้นที่เขายายดา เพื่อเสริมความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับระบบนิเวศเขายายดาให้แก่เยาวชน รวมทั้งต่อยอดไปสู่การทำงานวิจัยโดยชุมชน เพื่อชุมชน และการตั้งกองทุนเพื่อพัฒนาสิ่งแวดล้อม อันจะนำไปสู่การสร้างความรักและหวงแหนทรัพยากรธรรมชาติของชุมชนให้คงอยู่ต่อไป” นายชลณัฐ กล่าว
ด้าน นางบุญชื่น โพธิ์แก้ว เจ้าของสวนยายดา (เจ๊บุญชื่น) จ.ระยอง กล่าวว่า สถานีสวนเกษตรผสมผสาน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของ “สถานีรักษ์น้ำ เขายายดา” เกิดขึ้นได้จากการสร้างฝายชะลอน้ำที่ชาวชุมชนได้เรียนรู้จากเอสซีจี ซึ่งช่วยแก้ปัญหาเรื่องน้ำที่เคยเกิดขึ้นกับชุมชน วันนี้นอกจาก “สถานีรักษ์น้ำ เขายายดา”จะเป็นช่องทางให้เกิดการสร้างรายได้ใหม่ๆ ในชุมชนแล้ว ยังช่วยให้เกิดการพัฒนาองค์ความรู้ด้านการเกษตรภายในชุมชน ทำให้ชุมชนได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกับชุมชนอื่น และนำมาพัฒนาถ่ายทอดความรู้ภายในชุมชน ทำให้ชุมชนมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น มีนักท่องเที่ยวมาเยี่ยมเยียนอย่างสม่ำเสมอ ทั้งการดูงาน การทำวิจัย การท่องเที่ยวสวนผลไม้ และสัมผัสวิถีชีวิตชุมชน
“เมื่อมีฝาย เราก็มีน้ำ เมื่อมีน้ำ เราก็มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ผลผลิตทางการเกษตร สวนผลไม้ก็มีน้ำมาใช้ทำให้อุดมสมบูรณ์ แต่เราเชื่อว่าการจะมีความสุขอย่างยั่งยืนได้ ต้องอาศัยความร่วมมือกัน จนทำให้เกิดการรวมกลุ่มกันทำให้ที่นี่เป็นแหล่งท่องเที่ยว เป็นโฮมสเตย์ ทำให้คนมาท่องเที่ยวมากขึ้น คนในชุมชนก็มีความสุข จึงอยากส่งมอบความรู้เหล่านี้ให้กับชุมชนอื่นๆ ซึ่งพี่น้องในชุมชนของเราทุกคนก็พร้อมต้อนรับ ผู้มาเยือนทุกคนด้วยความเต็มใจ” นางบุญชื่น กล่าวปิดท้าย
“สถานีรักษ์น้ำ เขายายดา” จ.ระยอง แหล่งเรียนรู้เชิงนิเวศที่เกิดขึ้นจากความร่วมมือของเอสซีจีและชุมชนรอบเขายายดา ประกอบด้วยสถานีย่อยต่างๆ 8 สถานี ได้แก่
- สถานี “ห้องเรียนต้นน้ำ” เส้นทางศึกษาธรรมชาติสุดท้าทายและได้ความรู้ ภายในสถานีวิจัยต้นน้ำชายฝั่งทะเลตะวันออก
- สถานี “ฝายชะลอน้ำกู้วิกฤติ” เรียนรู้การสร้างแหล่งกักเก็บน้ำที่ช่วยสร้างความสมบูรณ์ให้กับผืนป่า
- สถานี “สวนเกษตรผสมผสาน” เยี่ยมชมสวนเกษตรของชาวบ้าน ทั้งพืชผักผลไม้ ที่ผสมผสานแนวคิด “ปลูกทุกอย่างที่กิน กินทุกอย่างที่ปลูก เหลือแล้วจึงนำไปขาย” โดยยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
- สถานี “บ้านอบอุ่นที่เขายายดา” แวะพักค้างคืนที่โฮมสเตย์เพื่อเรียนรู้วิถีชุมชนที่อบอุ่นและ เป็นกันเอง พร้อมสัมผัสกับธรรมชาติท่ามกลางเขายายดาที่นับได้ชื่อว่าเป็นปอดของจังหวัดระยอง
- สถานี “เส้นทางปั่น…กินลมชมธรรมชาติ” เพลิดเพลินและออกกำลังกายไปกับเส้นทางจักรยานปั่นชมธรรมชาติรอบเขายายดา
- สถานี “นักคิด นักวิจัยชุมชน” ศึกษาเรียนรู้งานวิจัยเพื่อท้องถิ่นเรื่อง “การจัดการทรัพยากรน้ำในสวนผลไม้” ที่เกิดขึ้นจากองค์ความรู้ของพี่น้องในชุมชน
- สถานี “รู้คิด ร่วมทำเพื่อชุมชนสีเขียว” ศึกษาต้นแบบกองทุนเพื่อการพัฒนาสิ่งแวดล้อม ที่ส่งเสริมให้สมาชิกของชุมชนใช้สำหรับดูแลฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของชุมชน
- สถานี “ตำราจากธรรมชาติ” ศึกษาการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นสำหรับใช้ในการเรียนการสอนของโรงเรียนต่างๆ ในพื้นที่เขายายดา เพื่อเสริมความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมให้แก่เยาวชน
- เกี่ยวกับ “สถานีรักษ์น้ำ เขายายดา” จ.ระยอง
“เขายายดา” มีเนื้อที่ครอบคลุมพื้นที่ 28,937 ไร่ เป็นส่วนหนึ่งของเขตป่าสงวนแห่งชาติ ป่ากระเฉด ป่าเพ ป่าแกลง ท้องที่อำเภอเมืองและอำเภอบ้านค่าย จ.ระยอง โดยมีตำนานเล่าขานกันว่า สมัยก่อนพื้นที่ แห่งนี้เคยเป็นเกาะกลางทะเล แล้วเรือสำเภาของแม่สร้อยดอกหมากแล่นมาอัปปางที่แห่งนี้ จึงเรียกว่า “เขาสำเภาคว่ำ” ก่อนที่พื้นที่จะกลายเป็นพื้นดิน มีชาวบ้านมาอาศัยทำกิน รวมถึงตายายคู่หนึ่งที่ตาเป็นคนเกียจคร้าน จนถูกยายบ่นเป็นประจำ ชาวบ้านจึงพากันเรียกว่า “เขายายด่า” และเพี้ยนมาเป็น “เขายายดา” ในปัจจุบัน ในอดีต เขายายดาประสบกับปัญหาเรื่องน้ำอย่างหนักจากการการบุกรุกพื้นที่ป่า ทำให้ความ อุดมสมบูรณ์หายไป น้ำที่เคยมีพอกินพอใช้เริ่มเหือดแห้ง ชุมชนโดยรอบซึ่งเป็นเกษตรกรและชาวสวนได้รับความเดือดร้อนอย่างหนัก ต่อมาในปี 2550 เอสซีจีได้เล็งเห็นถึงปัญหาเรื่องน้ำนี้ จึงชวนชุมชนให้มาช่วยกันสร้างฝายในโครงการ “เอสซีจี รักษ์น้ำ เพื่ออนาคต” เพื่อกักเก็บน้ำและฟื้นฟูป่าให้ระบบนิเวศกลับคืนสู่สมดุล อีกครั้ง กระทั่งประสบความสำเร็จในการบริหารจัดการน้ำจนชุมชนเข้มแข็ง สามารถพึ่งพาตนเองได้และ มีความพร้อมที่จะเปิดต้อนรับผู้ที่สนใจให้แวะมาศึกษาเยี่ยมเยือน เพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์ทั้งที่ก่อให้เกิดผลสำเร็จและที่เป็นอุปสรรคต่างๆ พร้อมทั้งเรียนรู้แนวคิดการพัฒนาชุมชนที่เริ่มต้นจากการสร้างฝายชะลอน้ำให้ทุกคนนำไปปรับใช้อย่างเหมาะสม เพื่อให้เกิดความสุขอย่างยั่งยืน จึงได้ก่อตั้งเป็น “สถานีรักษ์น้ำ เขายายดา” ซึ่งประกอบด้วยสถานีย่อยต่างๆ 8 สถานี ได้แก่
- สถานี “ห้องเรียนต้นน้ำ”
เขายายดาในอดีตเปรียบเสมือนซูเปอร์มาร์เก็ตของชุมชน เป็นทั้งแหล่งอาหาร ยารักษาโรค อุปกรณ์สร้างบ้าน แต่เมื่อเริ่มมีการตัดไม้ทำลายป่า ทำให้ความสมบูรณ์ของป่าหายไป น้ำใต้ดินลดลง จนเกิดวิกฤติการขาดแคลนน้ำ ชุมชนมีน้ำไม่เพียงพอต่อการอุปโภค-บริโภคและไม่สามารถทำการเกษตรได้ จึงทำให้ชุมชนต้องซื้อน้ำจากพื้นที่อื่น ห้องเรียนต้นน้ำ หรือ สถานีเรียนรู้เชิงนิเวศ ภายใต้หน่วยงาน สถานีวิจัยต้นน้ำชายฝั่งทะเลตะวันออก กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จึงเป็นหน่วยงานที่มีภารกิจ ในการศึกษา ค้นคว้า และรวบรวมองค์ความรู้ด้านการอนุรักษ์และจัดการต้นน้ำ ช่วยเหลือชุมชนเขายายดา เพื่อหาแนวทางการฟื้นฟูระบบนิเวศต้นน้ำให้กลับมาเป็นป่าธรรมชาติดั้งเดิม ด้วยการชักชวนชาวชุมชนเขายายดา “ปลูกป่ากินได้” อีกทั้งยังพยายามกระตุ้นให้ชุมชนตระหนักและมีส่วนร่วมในอนุรักษ์และฟื้นฟูระบบนิเวศ ผ่านการจัดตั้ง “โครงการแหล่งเรียนรู้ระบบนิเวศต้นน้ำ” ในปี 2557
- สถานี “ฝายชะลอน้ำกู้วิกฤติ”
จากวิกฤติภัยแล้งที่เกิดขึ้นทำให้ชุมชนที่อาศัยบริเวณโดยรอบเขายายดามีน้ำไม่เพียงพอใช้อุปโภคบริโภค รวมถึงทำการเกษตรในช่วงฤดูร้อน แต่ในช่วงฤดูฝนที่มีปริมาณน้ำฝนที่สูง กลับไม่มีแหล่งกักเก็บน้ำทำให้น้ำไหลลงสู่ทะเลโดยไม่ได้นำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ ทำให้ชุมชนรอบเขายายดา มีความคิดริเริ่มสร้าง “ฝายชะลอน้ำ” ขณะเดียวกันกับที่ เอสซีจี ได้เล็งเห็นปัญหาที่เกิดขึ้น จึงชักชวนชุมชนรอบเขายายดา ทั้ง 10 หมู่บ้าน จาก 6 ตำบล ร่วมโครงการ “เอสซีจี รักษ์น้ำ เพื่ออนาคต” ในปี 2550 โดยน้อมนำเอาพระราชดำริเรื่องฝายชะลอน้ำ ผนวกกับความรู้จากสถานีวิจัยต้นน้ำชายฝั่งทะเลตะวันออกมาใช้แก้ปัญหา ทำให้ปัจจุบันมีฝายชะลอน้ำในพื้นที่เขายายดากว่า 5,400 ฝาย
- สถานี “สวนเกษตรผสมผสาน”
แม้ชาวชุมชนเขายายดาต้องประสบปัญหาราคาผลไม้ตกต่ำในปี 2545 ทำให้มีรายได้ลดลงไม่เพียงพอต่อการดำรงชีพ แต่ด้วยผลสำเร็จจากความร่วมแรงร่วมใจสร้างฝายชะลอน้ำและการเรียนรู้ที่จะกักเก็บน้ำไว้ใช้ยามแล้ง ประกอบกับการนำแนวคิด “ปลูกทุกอย่างที่กิน กินทุกอย่างที่ปลูก เหลือแล้วจึงนำไปขาย” โดยยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ทำให้ชุมชนก้าวผ่านวิกฤตในครั้งนั้นมาได้ ทั้งยังช่วยจุดประกายความคิดที่จะพัฒนาชุมชนให้เป็นแหล่งท่องเที่ยว โดยใช้ธรรมชาติของชุมชนเป็นจุดขาย จึงร่วมกันตั้ง “ศูนย์เรียนรู้ด้าน การท่องเที่ยวเชิงเกษตรแบบผสมผสาน” และเปิดโอกาสให้เพื่อนๆ เกษตรกรในพื้นที่ใกล้เคียงมาเป็นสมาชิก
- สถานี “บ้านอบอุ่นที่เขายายดา”
นอกจากการพัฒนาชุมชนให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรแล้ว ชาวชุมชนเขายายดายังได้รวมกลุ่มเปิดบ้านทำโฮมสเตย์ โดยแบ่งปันพื้นที่ภายในบ้านของตนเองให้นักท่องเที่ยวต่างถิ่นเข้าพัก เพื่อเรียนรู้วิถีชุมชนและสัมผัสกับธรรมชาติท่ามกลางเขายายดาที่นับได้ว่าเป็นปอดของจังหวัดระยอง ช่วยสร้างรายได้เสริมให้แก่สมาชิกชุมชน โดยส่วนหนึ่งของรายได้นี้ชุมชนจะช่วยกันจัดสรรเพื่อนำไปเป็นเงินทุนสำรองพัฒนาชุมชนอีกด้วย
- สถานี “เส้นทางปั่น…กินลมชมธรรมชาติ”
องค์การบริหารส่วนตำบลตะพง จังหวัดระยอง ได้ริเริ่มเส้นทางจักรยานปั่นชมธรรมชาติรอบเขายายดา เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้สัมผัสธรรมชาติและอากาศบริสุทธิ์ที่ปอดของจังหวัดระยอง โดยรวมการจัดโปรแกรม การท่องเที่ยวพักค้างคืนที่บ้านพักโฮมสเตย์ และรวมการท่องเที่ยวตามเส้นทางจักรยานไว้ด้วยกัน
สถานี “นักคิด นักวิจัยชุมชน”
ด้วยความต้องการที่จะส่งเสริมให้ชาวบ้านแก้ปัญหาในพื้นที่ของตนเอง เอสซีจี จึงได้ร่วมมือกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) ส่งเสริมให้ชาวบ้านเป็นนักวิจัยชุมชน ทำงานวิจัยท้องถิ่น เพื่อแก้ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับทรัพยากร ดิน น้ำ และป่าไม้ในพื้นที่ โดยงานวิจัยแรกเริ่มขึ้นในปี 2556 ซึ่งกระบวนการวิจัยเริ่มจากการใช้ประวัติศาสตร์ของชุมชนเป็นตัวกำหนดโจทย์วิจัย ผสมผสานกับการใช้ความรู้และประสบการณ์ของคนในพื้นที่ เพื่อช่วยกันวิเคราะห์สาเหตุของปัญหาที่พบ โดยมีพี่เลี้ยงจาก สกว. และ เอสซีจี คอยให้คำแนะนำ
ปัจจุบัน กลุ่มชาวสวนผลไม้เขายายดาได้ช่วยกันทำงานวิจัยเพื่อท้องถิ่น “การจัดการทรัพยากรน้ำในสวนผลไม้” โดยใช้ความรู้จากรุ่นสู่รุ่นเรื่องการบริหารจัดการสวนผลไม้ในช่วงที่อากาศแตกต่างกันมาประยุกต์ใช้กับการเก็บและวิเคราะห์ข้อมูล น้ำฝน น้ำระเหย น้ำในดิน และอุณหภูมิในอากาศ ซึ่งจะช่วยให้ชาวชุมชนสามารถจัดสรรน้ำสำหรับการเพาะปลูกให้เหมาะสมกับผลไม้แต่ละชนิด
- สถานี “รู้คิด ร่วมทำเพื่อชุมชนสีเขียว”
ชุมชนเขายายดา ได้ร่วมกันจัดตั้งกองทุนเพื่อการพัฒนาสิ่งแวดล้อม โดยเอสซีจี ได้มอบเงินทุนตั้งต้นสำหรับการจัดตั้งกองทุนเพื่อส่งเสริมให้สมาชิกของชุมชนใช้สำหรับดูแล ฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของชุมชน พร้อมให้คำแนะนำเรื่องบริหารจัดการกองทุนอย่างเป็นระบบ โปร่งใส และตรวจสอบได้ เช่น กองทุนร่วมพัฒนาสิ่งแวดล้อมชุมชน ผลิตปุ๋ยหมัก กองทุนร่วมพัฒนาสิ่งแวดล้อมชุมชน เพื่อพัฒนาพื้นที่ป่าและปลูกสมุนไพรชุมชน เป็นต้น ซึ่งนอกจากกิจกรรมดังกล่าวจะทำให้สภาพแวดล้อมของชุมชนน่าอยู่แล้ว ยังเป็นกุศโลบายให้ชาวชุมชนได้หันมาพูดคุย แลกเปลี่ยนความคิดเห็น ทั้งเรื่องการบริหารกองทุน ตลอดจนเรื่องทั่วไป ซึ่งจะนำไปสู่ความเข้าใจ ความรู้รักสามัคคี และสามารถพึ่งพาตัวเองได้อย่างยั่งยืนในอนาคตด้วย
- สถานี “หนังสือเรียน ตำราจากธรรมชาติ”
ชาวชุมชนเขายายดาและเอสซีจี ต้องการปลูกฝังจิตสำนึกให้เยาวชนรู้สึกหวงแหนทรัพยากรดิน น้ำ และป่าของเขายายดา จึงได้ร่วมกับโรงเรียนวัดยายดาและโรงเรียนวัดตะพงนอก โดยใช้ความรู้จากการทำฝายชะลอน้ำ การบริหารจัดการน้ำ และการดูแลรักษาระบบนิเวศ ประกอบกับผลงานวิจัยของสถานีวิจัยต้นน้ำชายฝั่งทะเลตะวันออก พัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นเรื่อง “แหล่งเรียนรู้เขายายดา” สำหรับใช้ในการเรียนการสอนของโรงเรียนต่างๆ ในพื้นที่เขายายดา โดยมีโรงเรียนวัดยายดาเป็นโรงเรียนนำร่องในระดับประถมศึกษา และโรงเรียนวัดตะพงนอกเป็นโรงเรียนนำร่องในระดับมัธยมศึกษา
**************************************************************